17 listopada 2022 r. Grupa Teatralna Salezjańskiego UTW „Ojczyzna nas woła”, prowadzona przez Lechosława Stępnia, zaprezentowała kolejny raz, widowisko teatralne „Za Niemen hen precz” (premiera odbyła się w semestrze letnim ubiegłego roku akademickiego). Tym razem gośćmi na widowni byli: Dyrektor Regionalnego Centrum Polityki Społecznej w Łodzi Pani Katarzyna Maciołek, słuchacze UTW z Teofilowa, zaprzyjaźnione osoby wykonawców, przedstawiciele TVP3 Łódź z kamerą oraz słuchacze naszego uniwersytetu.
Wykonawcy – słuchacze SUTW: Jan Boryczka, Lidia Brolik, Regina Drabarek, Andrzej Grotek, Elżbieta Kościelecka, Czesława Stępień, Lechosław Stępień (scenariusz i reżyseria), Barbara Turała, Halina Wdowiak, Michał Żaczek.
Za Niemen, hen precz!
1. Za Niemen, hen, precz!
Koń gotów i zbroja,
Dziewczyno ty moja
Uściśnij, daj miecz.
Za Niemen, za Niemen i po cóż za Niemen?
Nie przylgniesz tam sercem, cóż wabi za Niemen?
Czy kraj tam piękniejszy, kwiecistsza tam błoń,
Kraśniejsze dziewoje, że tak spieszysz doń.
2. Nie spieszę do dziew,
Ja spieszę na gody
Czerwone pić miody
Serdeczną lać krew. Moskiewską lać krew/
Chcesz godów - zaczekaj, kochanie ty moje,
Ja gody wyprawię, nasycę, napoję.
Ach, serce ci wierne z tych piersi mi rwij,
Łez moich się napij i napij się krwi.
3. Dziewczyno stój, stój,
Twe słowa, jak z brzytwy,
Ja z pola, ja z bitwy
Powrócę, jam twój.
Nie wrócisz, mój luby, nie wrócisz już do mnie
I serce odwyknie i pamięć zapomni.
Patrz, smutno koń rzuca pastwisko i żłób,
Ach, w polu czerwonym niechybny twój grób.
4. Jak wielki jest Bóg -
Ja w oręż mój wierzę,
Gdzie tylko nim zmierzę,
Tam padnie zły wróg,
Jeśli już twa wola iść na bój, na srogi,
Ach ciężka ma dola, pełna jestem trwogi!
Ja łzy będę ronić i słać Bogu modły,
By cię raczył schronić, by wróg pierzchnął podły.
(dalej na mel. drugiej części):
A jeśli twa wola iść walczyć na wroga,
Ach, biedna ja, biedna, jakaż we mnie trwoga.
Niechże cię Bóg mocny przed wrogiem ukrywa,
Ach, biedna ma dola, ach, ja nieszczęśliwa.
5. Gdy w tuman i mrok
Kruk kraknie w okienko,
przylecę serdeńko,
W usteczka cmok, cmok.
Gdy jawor zielony wierzch skłoni we wiośnie,
Kukułka zakuka, dąbrowa żałośnie
Zastęka, a konik to westchnie, to znów
Przypadnie na cztery - już po mnie! Bądź zdrów!
---------------------------------------------------------------------------------
Pieśń Za Niemen, hen precz! Bielowski podobno napisał gdzieś „w marszu" walcząc w korpusie gen. Różyckiego. Wydał ją jednak dopiero w 1853 r., w tomiku Poezje. Niewykluczone, że wzorował się tu trochę na ukraińskiej pieśni Stefana Pisarenki Za Niman jidu z roku 1816.
_______________________________________________________
August Bielowski (Augustyn), pseud. Jan Płaza (ur. 27 marca 1806 w Krechowicach na Pokuciu, zm. 11/12 października 1876 we Lwowie) - polski historyk, slawista, pisarz, dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, autor, fundator i wydawca „Monumenta Poloniae Historica, członek honorowy Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w latach 1860-1876.
W 1828 ukończył gimnazjum przy klasztorze oo. bazylianów w Buczaczu i rozpoczął studia na Uniwersytecie Lwowskim. Po wybuchu Powstania Listopadowego wstąpił do Wojska Polskiego Królestwa Kongresowego, służył w pułku Legii Nadwiślańskiej pieszej w korpusie generała Samuela Różyckiego. Po upadku powstania udał się do Galicji. W 1834 został aresztowany pod zarzutem spiskowania przez władze austriackie, w więzieniu przebywał dwa lata. W 1845 związał się z Zakładem Narodowym im. Ossolińskich, od 1869 był dyrektorem Zakładu i redaktorem „Biblioteki Ossolińskich". Jego staraniem w latach 1854-1861 wznowiony został Słownik języka polskiego Samuela Lindego, z uzupełnieniami i poprawkami.
Odbywał częste podróże naukowe przeszukując archiwa i biblioteki Rosji, Austrii, Niemiec w poszukiwaniu źródeł do dziejów polskich. Był pomysłodawcą i pierwszym wydawcą serii „Monumenta Poloniae Historica”, w latach 1856–1864 własnym kosztem wydał tom 1. (dzięki finansowemu wsparciu hrabiego Wiktora Baworowskiego ukończono druk). Tom 2. współfinansowało Towarzystwo Naukowe Krakowskie. W 1872 Towarzystwo, po przekształceniu się w Akademię Umiejętności, przejęło wydawanie Monumenta Poloniae Historica. Bielowski został kierownikiem Komisji Historycznej AU we Lwowie. Został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim.
Stanisław Karol Niewiadomski (ur. 4 listopada 1857 w Soposzynie, zm. 15 sierpnia 1936 we Lwowie) – polski kompozytor, dyrygent, krytyk muzyczny, pedagog.
Był synem Tadeusza, dzierżawcy majątku Soposzyn k. Żółkwi. Ukończył szkołę realną we Lwowie. Równocześnie i później pobierał lekcje gry na fortepianie u Matyldy Żłobickiej (1836–1895), uczennicy Karola Mikuli oraz uczył się w Konserwatorium Galicyjskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie pod kierunkiem Stefana Witte, Franciszka Słomkowskiego oraz Karola Mikulego, ucznia Chopina. Po udanym debiucie kompozytorskim w 1880 (kantata Akt wiary na 50-lecie wybuchu Powstania Listopadowego, za którą w 1881 otrzymał nagrodę) studiował w latach 1882–1885 w Konserwatorium Towarzystwa Przyjaciół Muzyki w Wiedniu, a następnie w Królewskim Konserwatorium Muzycznym w Lipsku. Powrócił do Lwowa, gdzie pracował jako pedagog, krytyk muzyczny w dziennikach lwowskich („Gazeta Lwowska” i „Dziennik Polski”) oraz warszawskich („Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne”) oraz organizator życia muzycznego – najpierw jako korepetytor w Teatrze Skarbkowskim, następnie dyrektor artystyczny opery i operetki. W 1887 został profesorem Konserwatorium Galicyjskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie (wykłady teorii muzyki, harmonii, historii muzyki, klasa śpiewu chóralnego). W konserwatorium pracował do 1918.
Lata I wojny światowej spędził w Wiedniu, kierując filią konserwatorium lwowskiego zorganizowaną dla uchodźców. W 1918 powrócił do Lwowa i objął stanowisko kierownika opery w Teatrze Miejskim. W 1919 przeniósł się na stałe do Warszawy. W Państwowym Konserwatorium Muzycznym uczył estetyki, historii muzyki i instrumentoznawstwa (do 1927). W 1924 założył Stowarzyszenie Pisarzy i Krytyków Muzycznych. Kontynuował również działalność publicystyczną (recenzje i felietony w Rzeczypospolitej, Warszawiance, Dniu Polskim, Kurierze Polskim, Muzyce, Gazecie Porannej, Lwowskich Wiadomościach Muzycznych i Literackich, lwowskim Wieku Nowym, poznańskim Przeglądzie Muzycznym, przemyskiej Orkiestrze oraz katowickim Śpiewaku. Wygłaszał prelekcje i odczyty w radiu oraz w filharmonii i operze. Był laureatem Nagrody Muzycznej m.st. Warszawy. Zmarł w sanatorium „Salus” we Lwowie. Pochowany w Alei Zasłużonych Cmentarza Łyczakowskiego we Lwowie. / za:www.wikipedia.pl; www.spiewajmpolske.pl/
Podziękowanie dla Wydawnictwa POLIHYMNIA / www.polihymnia.pl/
